---

Аналитикалық ақпарат

Бірінші сынып оқушыларының музыка мектебіне бейімделуі

Бірінші сынып оқушыларының музыка мектебіне бейімделуі – бұл балалар мен олардың ата-аналары ерекше қиындықтарға тап болатын қызықты және маңызды оқиға. Музыкалық білім балалардың өмірін байыта түсетіні сөзсіз, бірақ ол сонымен бірге темірдей тәртіп пен еңбекқорлықты талап етеді.Көптеген оқушылар 6-8 жастағы психологиялық дағдарыс жағдайында жаңа білім беру талаптарына бейімделу барысында үлкен қиындықтарды бастан кешіреді: денсаулығы нашарлайды (көру қабілеті бұзылады, тірек-қимыл аппараты бұзылады және т.б.), танымдық жұмыстарына  қызығушылығы төмендейді және оқу үлгерімі нашарлайды.

Бірінші сынып оқушысының бейімделуі көбінесе оның жаңа ортаға, жаңа педагогтар мен балалар ұжымына тап болуымен, музыка мектебінің ерекше шығармашылық өміріне енуімен байланысты болатын эмоционалдық жағдаймен және күйзеліспен күрделене түседі. Бірақ іс жүзінде баланың мектепке бейімделу кезеңі әлдеқайда ұзақ уақытқа созылады, көбінесе БММ алғашқы музыкалық білім алудың бүкіл кезеңін алады.

Музыка мектебіне бейімделген бірінші сынып оқушысының негізгі критерийлері:

• музыка мектебіне деген оң көзқарас;
• мұғаліммен тіл табыса білу;
• музыкалық материалды оңай меңгеру;
• өз бетінше жұмыс істеуге ұмтылу.

Бірінші сынып оқушыларының музыка мектебіне бейімделуін талдау үшін оқушылардың ата-аналары арасында сауалнама жүргізілді. Зерттеуге 86 ата-ана қатысты.

«Балаңыз музыка мектебіне қуана барады ма?» деген бірінші сұраққа 69 ата-ана «қуана барады», 10 адам «аса құлқы жоқ» деп жауап берген, 6 ата-ана жауап беруге қиналыс білдірген.

68 ата-ана баламыз музыка мектебіндегі мектеп тәртібіне бейімделіп, жаңа тәртіпті қалыпты дүние ретінде қабылдайды деп есептесе, 17 ата-ана «онша емес» деп есептейді, 1 ата-ана баланың бейімделуі қиын болып жүргенін көрсеткен.

«Балаңыз оқудағы жетістіктері мен сәтсіздіктеріне алаңдай ма?» деген сұраққа ата-аналар келесідей жауап берді: 59 ата-ана «иә», 6 адам «жоқ деуге болады», 10 адам «соншалықты алаңдамайды» және 11 ата-ана «жауап беруге қиналамын».

 «Балаңыз сізбен музыка мектебі туралы алған әсерімен жиі бөлісе ме?» деген келесі сұрақтың жауабына сүйене отырып 65 бала белсенді түрде бөліседі, 18 бала кейде бөліседі және 3 бала өз әсерлері туралы айтпайды деген қорытынды жасауға болады.

Ата-аналардың пікірінше, 75 баланың бойында жағымды әсер көбірек қалыптасқан, 10 бала жағымды және жағымсыз әсерлер шамамен тең деп көрсеткен, 1 баланың жағымсыз әсер алғаны белгілі болды.

«Бала музыка пәнінен үй тапсырмасын орындауға орта есеппен қанша уақыт жұмсайды?» деген сұрақтың жауабынан бұл үшін күніне 15 минуттан 60 минутқа дейінгі аралықта уақыт кететіні белгілі болды,  3 ата-ана үй тапсырмасын орындау үшін күніне 2 сағатқа жуық уақыт кететінін көрсеткен.

«Бала оқудағы қиындықтарды қалай жеңеді?» деген сұраққа 47 ата-ана балалардың көмекке жүгінетінін, 22 бала қиындықтарды жеңуде табандылық көрсететінін, 13 бала өздері жеңуге тырысатынын, бірақ берілуі мүмкін екенін, 2 бала қиындықтарға бірден берілетінін және 2 ата-ана жауап беруге қиналатынын көрсеткен.

Келесі сұрақ «Бала музыка мектебінің мұғалімдеріне шағымданады ма?» болды және келесідей жауап алынды: 64 ата-ана «жоқ, шағымданбайды», 7 ата-ана «болады, бірақ сирек» деп жауап берген, 13 ата-ана «шағымданбайды деуге болады» деген жауапты таңдаған, 1 баланың жиі шағымданатыны белгілі болды және 1 ата-анаға жауап беру қиынға соққан.

«Бала оқу жүктемесін қиналмай орындай ма?» деген сұраққа келесідей жауаптар алынды: 72 ата-ана «иә, орындай алады» деп санайды, 5 ата-ана «жоқ деуге болады» деген жауапты таңдады, 1 бала жүктемені орындай алмайды және 8 ата-анаға жауап беруге қиналады.

Сауалнама 4 ата-ана баласының шаршағанына немесе басының ауырғанына шағымданатынын көрсеткен, 82 адам жауаптың «кейде» деген нұсқасын таңдаған.

Ата-аналардың жауаптарына сүйене отырып балалар жалпы білім беретін және музыка мектептеріндегі сабақтар арасындағы бос уақыттарын ойнаумен, кітап оқумен өткізеді, таза ауада серуендеп, құрдастарымен араласады деуге болады. Сондай-ақ ата-аналар балалардың қосымша сабақтар мен секцияларға қатысуын да көрсетті. Ата-аналардың бірі баланың бос уақыты жоқ екенін атап өткен.

Қорытынды.

1. Зерттеу бірінші сынып оқушылары ата-аналарының жауаптары негізінде балалардың бейімделуі жақсы деңгейде жүріп жатқанын көрсетті.

2. Бірқатар ата-ана (7 адам) баланың оқуға деген құштарлығы жоғалып кете ме деп алаңдайды.

---

Приложение

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

---

 

Музыкалық лекторий-ағартушылық қызметтің дәстүрлі түрлерінің бірі, 09.08.23

Тыңдаушылардың тақырыбына, өтетін жеріне, құрамы мен жасына, өткізу ұзақтығы мен формасын таңдауға, техникалық және материалдық жағдайларға, аудиторияны дайындауға ерекше назар аударылады. Жазғы демалыс кезінде музыка мектебінің мұғалімдері жас бойынша әр түрлі жас тыңдаушыларға назар аударады. Ең кішкентай көрермендер үшін музыка мектебімен танысу музыкалық аспаптар, олардың дауыстары мен экспрессивті мүмкіндіктері туралы әңгімеден басталады. Мұнда музыка мектебінің фойесінде орналасқан музыкалық аспаптар көрмесі жақсы көмек көрсетеді. Дайындық тобының педагогы В.Г.Лозицкая балаларды аспаптармен таныстырады, балалар аспаптарға қол тигізуге, олардың дауыстарын естуге мүмкіндік алады. Бұл музыка мен орындаушылыққа деген қызығушылықты қалыптастыруға көмектеседі, балалардың ой - өрісін кеңейтеді, оларда мәдениет құндылықтарына құрметпен қарауды дамытады.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

Жазғы лагерь тәрбиеленушілеріне арналған музыкалық аспаптар көрмесі ашылды. Мектеп фойесінде халық және классикалық аспаптардың 40-тан астам түрі қойылған. Балалар кез келген экспонаттың атын қарап, біліп қана қоймай, телефонды QR кодқа бағыттау арқылы оның дыбысын ести алады.

Көрме балалардың үлкен қызығушылығын тудырып, көптеген жағымды эмоциялар туғызды.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

«Жас сайыскерлер мектебі» бейінді алаңының жұмысы аясында мектеп оқушылары облыс орталығындағы мектеп оқушылары арасында домбыра өнерін дамыту туралы облыстық «Алау» ТРК сюжетінің түсіріліміне қатысты. Сахнаға шыққан 80-ге жуық қатысушы Құрманғазының әйгілі «Адай» күйін бір адамдай, еш жаңылмастан керемет ойнап шықты. 

• 
• 
• 
• 
•  

---

31 шілдеде «Жас сайыскерлер мектебі» бейінді алаңы өз жұмысын жалғастырды. Балалар музыка мектебінің оқушылары Қостанай қ. қосымша білім беру ұйымдарының жас домбырашылар оркестрінің бірлескен дайындығына қатысты. Дыбыстың үйлесімділігі, орындаудың эмоционалдылығы, техникалық дәлдігі, артикуляцияның анықтығы және т.б. секілді бірқатар орындаушылық міндеттер шешілді. Бірнеше рет қайталанған жаттығулардың нәтижесінде Құрманғазының «Адай» күйі әлдеқайда жақсы және мәнерлі орындалатын болды.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

27 шілдеде балалар орталығының оқушылары музыка мектебінің қонағы болды. Психолог Липская Ю.Б. қызықты да әсерлі түрде балалармен түрлі музыкалық ойындар, сайыстар өткізіп, оларды музыкалық сауаттылық элементтерімен таныстырып, музыка мектебіне түсуге шақырды. Балалар қызықты және мазмұнды уақыт өткізді.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

19 шілдеде Қостанай Тәрбие жұмысы және қосымша білім беру бойынша тәжірибе алмасуға арналған республикалық семинар-практикумға қатысушыларды қарсы алды.

Таңғы сағат 9-дан бастап қалалық балалар шығармашылығы мектебі, қаламыздағы сурет және музыка мектептері дайындаған шығармашылық алаңдар жұмыс істей бастады.

Жас музыканттардың – мектебіміздің оқушыларының өнер көрсетуін «Рахмет саған, туған ел!» әнін орындаған А. Попов бастады. Әннің авторы – музыка мектебінің оқушысы А.Гуцан. Оқушылардың өнер көрсетуін домбырашылар дуэті (Ж. Көбжалел мен Д. Қанапин) жалғастырды. Б. Қадыр (қобыз) мен жас флейташы С. Сұлтанғалиев тыңдармандарды өз өнерлерімен қуантты. Скрипкашылар дуэті (В. Тутаев және А. Танкеева) қызықты заманауи туындыларды орындады. Вокалшылар – апалы-сіңлілі Маша мен Рита Кунщиковалар, педагог М.С. Өтегенов концертті тамаша орындалған туындылармен аяқтады. Олар қазақ және орыс тілдерінде халық әндері мен қазіргі кездің әндерін орындады. Шын жүректен айтылған алғыстар мен қол соғулар барлық жас өнерпаздарға арналған марапат болды.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

p style="text-align: center;">Республикалық семинарға дайындық

19 шілдеде Қостанай қаласында Тәрбие жұмысы және қосымша білім беру бойынша тәжірибе алмасуға арналған республикалық семинар-практикум өз жұмысын бастайды.

Музыка мектебі аталған іс-шараға қатысу үшін дайындық жүргізу үстінде.

Оқытушылар мен оқушылар жинақталған репертуардан ең қызықты туындыларды таңдап алды. Концерттік бағдарламада вокалдық және аспаптық орындаудағы түрлі бағыттағы шығармалар орындалады. Жазғы ойын алаңына ұстаздарымен бірге кіші топтың да, ересек топтың да оқушылары шығады. 

Дәл қазір жас өнерпаздар акустикалық жаттығуларын өткізіп жатыр

• 
• 
• 
• 
• 
•  

12 шілде күні №14 орта мектептің оқушыларымен кездесу өтті. Көптеген музыкалық ойындар мен байқаулар балалардың бос уақытын көркейтіп, жиналғандардың көңіл күйін көтерді. Кездесуді өткізу барысында психолог Ю.Б. Липская балаларды ойната жүріп. демалыс кезіндегі қауіпсіздік мәселелеріне назар аударды. Шара соңында балалар музыка мектебіне түсуге шақырылды.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

Жазғы демалыста Қостанай қаласының № 1 музыкалық мектебі өз жұмысын жалғастыруда, шілде айында музыкалық байқау-ойын бағдарламалары өткізілуде. Қостанай қ. түрлі мектептердің жазғы мектеп жанындағы алаңдарының тәрбиеленушілері  музыка әлеміне сапар шекті. Іс-шаралар бір мезгілде бірнеше міндеттерді шешті: балалардың бос уақытын ұйымдастырудан басқа, бір мезгілде Ашық есік күні түрінде кәсіптік бағдар беру жұмыстары жүргізілуде. Концерт залы шаттықа, таңданысқа және қол шапалақтауға толы болды.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

Жазғы лагерь тәрбиеленушілеріне арналған музыкалық-сауықтыру бағдарламасы

 

05 шілдеде №11 орта мектептің оқушылары музыка мектебінің қонағы болды. Психолог Ю.Б. Липская қызықты да әсерлі түрде балалармен түрлі музыкалық ойындар, сайыстар өткізіп, оларды музыкалық сауаттылық элементтерімен таныстырып, музыка мектебіне түсуге шақырды.

• 
• 
• 
• 
•  

Қостанайдағы «Домбыра Party»

Қостанай қ. музыка мектебінің оқушылары Домбыра күнін шығармашылықпен және жоғары деңгейде атап өтті.

Облыс орталығында алғаш рет «Қоғамдық келісім» КММ мен Қазақстан халқы ассамблеясының қостанайлық филиалының бастамасымен «Домбыра Party» облыстық іс-шарасы өткізілді. Қазақ халқының ең танымал музыкалық аспабын сүйетіндердің барлығы өңір тұрғындарының алдында өздерінің орындаушылық шеберлігін көрсетуге мүмкіндік алды.

Музыка мектебінің оқушылары бұл шығармашылық бастамадан қалыс қалма алмады және оған белсенді қатысты.

Қазақ халық аспаптары бөлімінің тәрбиеленушілері жеке күйлерімен өнер көрсетті, сондай-ақ әртүрлі ансамбльдік комбинацияларда: дуэтте, триода, квартетте және т. б. ойнады.

Биыл мерейтойы атап өтілетін атақты Құрманғазының шығармалары, Дина, Есжан күйлері, сондай-ақ қазіргі заманғы композиторлардың:Н. Тілендиевтің, Желдібаевтің, Кубанионның және т. б. шығармалары орындалды.

Жас музыканттар қостанайлықтардың қошеметіне, ұйымдастырушылардың кәдесыйларына, ең бастысы, жақсы көңіл күй мен мерекелік сезімге ие болды.

---

Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының «Қостанай қаласы білім бөлімінің «№1 балалар музыка мектебі» КМҚК сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі жұмыстың жай-күйі бойынша

 ата-аналарға (заңды өкілдерге) арналған сауалнама

Зерттеуді мектеп әкімшілігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг шеңберінде жүргізді. Сұрақтарға алынған жауаптардың көмегімен Қостанай қаласының № 1 музыкалық мектебінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы көріністер туралы ақпарат қалыптасады.

Сауалнама 8 сұрақтан тұрды, анонимді болуына байланысты сұрақтарға берілген жауаптар тек жалпыланған түрде қолданылады. Сауалнамаға 148 ата-ана (заңды өкілдер) қатысты.

Сауалнамаға қатысқан ата-аналардың 95%-ы музыка мектебінің әкімшілік өкілдерінің, педагогикалық қызметкерлерінің өз міндеттерін адал атқаратынын атап өткен, 5%-ы көңілге күдік тудыратын көріністердің куәсі болған.

 Музыка мектебіндегі сыбайлас жемқорлық көріністеріне қатысты сұраққа ата-аналар 100% жауаптың «жоқ» деген нұсқасын көрсетті.

«Сізге музыка мектебіндегі ата-аналар жиналысында ақша жинауға тыйым салынғаны туралы ақпарат жеткізілді ме?» деген сұраққа сауалнамаға қатысқандардың 82%-ы оң жауап берді, 18%-ы мұндай ақпарат берілмегенін көрсетті.

Ата-аналардың 83%-ы өз мәселеңізге қатысты музыка мектебінің лауазымды тұлғаларының, мұғалімдерінің шығарған шешіміне риза болмаса, қайда және кімге жүгінуге болатындығын біледі, 17%-ының бұл туралы хабары жоқ болып шықты.

Сауалнамаға қатысқан барлық ата-аналар (100%) музыка мектебінің қабырғасында сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылыққа қатыспаған. Әкімшілік пен педагогикалық ұжым арасында сыбайлас жемқорлыққа тікелей немесе жанама түрде қатысы бар адамдар жоқ.

Сауалнамаға қатысқан ата-аналар 100% музыка мектебін немесе сыныпты жөндеуге, музыка мектебіне мүлік сатып алуға және т. б. ақша жинау жағдайы болмағанын көрсеткен.

Қорытынды:

1. Әкімшілік пен педагогикалық ұжым арасында сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жағдайлары жоқ. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға итермелеу туралы ақпарат түскен жоқ;
2. Балалар музыка мектебінің барлық қызметкерлері өздерінің функционалдық міндеттерін еңбек шартына сәйкес орындайды;
3. Ата-аналармен, оқушылармен сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алу бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізіледі.

 Ұсыныстар:

1. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу жалғастырылсын;
2. Ата-аналар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы түсіндіру жұмыстары жалғастырылсын және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау бойынша сауалнама тұрақты жүргізілсін;
3. Осы тақырыпқа қатысты материалдар музыка мектебінің сайтында және ақпараттық стендтерінде орналастырылсын;
4. Ұжым мүшелерімен түсіндіру жұмыстары тұрақты жүргізілсін. 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

Балалардың байқаулар мен фестивальдерге қатысуы және жеңістері білім алушылардың тұлғалық қасиеттерін қалыптастырудың жарқын көрсеткіштері болып табылады. Байқау жұмыстары оқушыларға білім және тәрбие беру жұмыстарының ажырамас бөлігі болып табылады, эстетикалық талғамның дамуына пайдалы әсер етеді, жан - жақты тұлғаны дамытуға, дәстүрлерді нығайтуға, мақсатқа жетуге жағдай жасайтын жаңа мүмкіндіктерді іздеуге ықпал етеді.

---

Байқауларға қатысу қуаныш әкеледі. Балалар жеңістің дәмін сезінеді, өзін - өзі жүзеге асыруға жаңа күшті мотивация алады, келесі байқауларға қатысуды жалғастырады, баланың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыратын әлеуетті дамытады.

---

Мұғалімнің міндеті – баланың қабілетін уақытында байқап, оның дамуына жағдай жасау. Байқауларға қатысу балалардың алдына нақты мақсат пен олардың түсінуіне оңай тақырып қояды, олардың ерік-жігеріне, сезімдерге әсер етеді, оларды өздерін шығармашылық тұрғыдан көрсетуге итермелейді.

---

 Қосымша білім беру жүйесіндегі балалардың шығармашылық дамуы өзекті болып табылады. Байқауларға қатысу мүмкіндігі балалардың қажырлы еңбек етуі үшін ең күшті ынталандыру болып табылады. Осы мақсатта музыка мектебінде «Жас сайыскерлердің жазғы мектебі» жұмыс істейді.

 

Демалыс уақыты қызу өтіп жатыр, алайда музыка мектебінің оқушылары Жас сайыскерлердің жазғы мектебіне қуана-қуана қатысуда. Сабақтар достық ахуалда және өзара түсіністік жағдайында жемісті өтуде.

---

Мұғалімнің міндеті – баланың қабілетін уақытында байқап, оның дамуына жағдай жасау

Оқушының белсенділігі, оның байқауларға қатысуы баланың өзін-өзі жүзеге асыруына ықпал етеді.

Байқаудың негізгі мақсаттары мен міндеттері балалардың шығармашылық қабілеттерін анықтау және дамыту болып табылады.

---

Балалар жеңістің дәмін сезінеді, өзін-өзі жүзеге асыруға жаңа күшті мотивация алады, келесі байқауларға қатысуды жалғастырады, баланың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыратын әлеуетті дамытады.

---

Балалардың байқаулар мен фестивальдерге қатысуы және жеңістері білім алушылардың тұлғалық қасиеттерін қалыптастырудың жарқын көрсеткіштері болып табылады. Байқау жұмыстары оқушыларға білім және тәрбие беру жұмыстарының ажырамас бөлігі болып табылады, эстетикалық талғамның дамуына пайдалы әсер етеді, жан-жақты тұлғаны дамытуға, дәстүрлерді нығайтуға, мақсатқа жетуге жағдай жасайтын жаңа мүмкіндіктерді іздеуге ықпал етеді.

• 
• 
• 
• 
•  

---

Балалардың байқаулар мен фестивальдерге қатысуы және жеңістері білім алушылардың тұлғалық қасиеттерін қалыптастырудың жарқын көрсеткіштері болып табылады. Байқау жұмыстары оқушыларға білім және тәрбие беру жұмыстарының ажырамас бөлігі болып табылады, эстетикалық талғамның дамуына пайдалы әсер етеді, жан-жақты тұлғаны дамытуға, дәстүрлерді нығайтуға, мақсатқа жетуге жағдай жасайтын жаңа мүмкіндіктерді іздеуге ықпал етеді.

---

Байқауларға қатысу балалардың алдына нақты мақсат пен олардың түсінуіне оңай тақырып қояды, олардың ерік-жігеріне, сезімдерге әсер етеді, оларды өздерін шығармашылық тұрғыдан көрсетуге итермелейді.

 

---

Байқауларға қатысу мүмкіндігі оқушылардың да, мұғалімнің де қажырлы еңбегі үшін ең күшті ынталандыру болып табылады. Ұйымдастырылған байқау жұмыстары оқушыларды білім алуды жалғастыруға ынталандырады, сабаққа қызығушылық тудырады, шығармашылықтың шекарасын кеңейтеді.

---

Қосымша білім берудегі балалардың шығармашылық дамуы олардың жеке қасиеттерін қалыптастыруға, шеберліктерін шыңдауға жағдай жасайтын практикалық іс-әрекеттер ретінде маңызды шара болып отыр.

---

Балалардың жазғы демалысы пайдалы өтуде, Жас сайыскерлер мектебінде олар концерттік қойылымдарға дайындық жасаумен айналысу және сахнадағы толқуды жеңуге үйрену үстінде. .

---

Демалыс басталды, бірақ музыка мектебінің оқушылары Жас сайыскердің жазғы мектебіне қуана қатысады, орындаушылық шеберлігін дамытады, орындаушының эмоционалдық сабырлылығын қалыптастырады.

---

• 
• 
• 
• 
•  

View the embedded image gallery online at:
https://dmsh-kst-kz.edugov.kz/kz/ndestik.html#sigFreeIdae32bcad52

---

Музыка мектебі оқушыларының зейіні мен есте сақтау қабілетін дамыту

Ата-аналарға арналған жаднама

Музыкалық жұмыстың бірде-бір түрі (тыңдау, орындау, шығармашылық және т.б.) зейін мен есте сақтаудың белгілі бір көріністерінен тыс жүзеге асырыла алмайды.

Зейін мен есте сақтауды біртіндеп және тиімді дамыту үшін әртүрлі жаттығуларды тұрақты жасап тұру керек. Назарларыңызға бірнеше жаттығу ұсынамыз.

Шульте кестесі

Кесте 1-ден 25-ке дейінгі сандар ретсіз орналастырылатын, 25 ұяшықтан тұратын 5x5 шаршы. Баланың міндеті – барлық сандарды мүмкіндігінше тез рет-ретімен табу.

Струп тесті

Жаттығу бірнеше жолдан тұрады. Бала әртүрлі түстерді білдіретін сөздерді көреді, бірақ олар басқа түспен жазылады. Мақсат – сөзді оқу емес, сөздің түсін атау. Мысалы, егер «қызыл» сөзі көк түспен жазылған болса, онда «көк» деп айту керек.

Күн керісінше

Жаттығудың мәні – бала өз күнінің қалай өткенін еске түсіруі керек, бірақ керісінше. Өткен күннің барлық оқиғаларын еске түсірген жөн, мүмкіндігінше егжей-тегжей еске түсіру керек.

Естеріңізде болсын, баланың есте сақтау қабілеті мен зейінін дамыту үдерісі көп уақытты қажет етеді. Шыдамды болыңыздар, нәтижесі үміттеріңізді ақтайтын болады.  

---

Сараптамалық анықтама

Оқушылардың музыкалық байқауларға қатысуға деген ынтасы мен белсенділік деңгейін және ата-аналардың қызығушылығын анықтауға бағытталған сауалнама нәтижелері бойынша сараптамалық анықтама

 

Музыкалық білім беру жан-жақты білімді және кәсіби дайындалған музыканттарды тәрбиелеуге мүмкіндік беретін оқу ісін ұйымдастырудың түрлі жолдарын біріктіреді. Жас музыкантты тәрбиелеудің ең ұтымды және тиімді түрлерінің бірі оларды түрлі музыкалық байқауларға дайындау және қатыстыру болып табылады.

Байқауларға қатысу мүмкіндігі БММ оқушылары мен оқытушыларының қажырлы еңбегі үшін ең күшті ынталандыру болып табылады. Ұйымдастырылған байқаулар оқушыларды білім алуды жалғастыруға ынталандырады, көпшілік алдында өнер көрсетуге деген қызығушылықты тудырады. Байқауларға қатысу балалардың алдына нақты мақсат қояды. Оқушылардың байқаулар мен фестивальдарға қатысуы мен жеңістері білім беру сапасының жарқын көрсеткіштері болып табылады.

Оқытушылар үшін өзекті мәселелердің бірі – оқушыны байқауларда өнер көрсетуге дайындау мәселесі. Ол көп нәрсені қамтиды: әлеуетті қатысушыны таңдау, байқау бағдарламасын анықтау, дайындыққа қажетті уақытты есептеу және жұмысты анықтау, мұғалімнің дұрыс, жан-жақты ойластырылған психологиялық тактикасы, сондай-ақ ата-аналардың дұрыс көзқарасы.

 

Осыған байланысты білім алушылардың музыкалық байқауларға қатысуға деген ынтасы мен белсенділік деңгейін және ата-аналардың қызығушылығын анықтауға бағытталған  анонимді сауалнама жүргізілді.

Сауалнама 12 сұрақтан тұрды. Сауалнамаға барлығы 270 адам қатысты.

 

«Сіздің балаңыз музыкалық (қалалық, облыстық, республикалық, халықаралық) байқауларға қатыса ма?» деген бірінші сұраққа 165 адам «иә», 105 адам «жоқ» деп жауап берген.

«Балаңыздың байқауларға қатысуға ынтасы бар ма?» деген келесі сұраққа 244 адам «иә» деп жауап берген, 23 адам «жоқ» деген жауапты таңдаған, 3 адам жауап беруге қиналыс білдірген.

«Балаңыздың байқауларға қатысқанын қалайсыз ба?» деген сауалға 252 адам баласының қатысқанын қалаған, 2 адам бас тартқан, 16 адам жауап беруге қиналған.

Сауалнамаға қатысқан 176 адам баласының байқаудағы жетістіктеріне қанағаттанатын болса, 19 адам онша риза емес, 8 адам қанағаттанбайды, 67 адамға жауап беруге қиналған.

143 ата-ана баласын байқауға дайындауға жан-жақты көмек көрсетеді, 39 ата-ана дайындық жасауға қатыспайды және 88 ата-ана ішінара көмек көрсетеді.

 «Балаңыздың байқауларға қатысуы үшін қазіргі дайындығы жеткілікті ме?» деген сауалға 136 ата-ана балаларының дайындығы жеткілікті, 144 адам баланың дайындық деңгейі орташа деп санайды, 20 ата-ана баланың дайындық деңгейі жеткіліксіз және бұл байқауларға қатысуға мүмкіндік бермейді деп санайды.

«Сіз балаңыздың әртүрлі деңгейдегі байқауларға қатысуы үшін өз қалтаңыздан қаражат шығара аласыз ба?» деген сұраққа берілген жауаптар  232 ата-ана баланың байқауға қатысуы үшін өз жанынан қаражат шығаруға дайын екенін көрсетті, 38 адам ақша шығара алмайтынын жеткізген.

«Сіз мұғалімнің баланы байқауға қатысуға дайындау сапасына қанағаттанасыз ба?» деген сегізінші сұраққа жауап берген 221 адам толық қанағаттанатынын, 43 адам ішінара қанағаттанатынын, 6 адам қанағаттанбайтынын жеткізген.

Келесі сұрақта ата-аналар байқауға қатысуға дайындық кезінде баланың қандай қиындықтарға тап болатынын көрсетуі керек болды. Ата-аналардың жауаптары:

- Нәтижесі төмен болып қала ма деп қорқады – 73 адам.

- Оқу  жүктемесінің көптігі – 87 адам.

- Байқауларға қатысу тәжірибесінің болмауы – 67 адам.

- Мұғаліммен келіспеушіліктер, тіл табыса алмау – 3 адам.

- Музыка мектебіндегі жүктеменің көптігі – 3 адам.

- Ата-аналар, мұғалімдер, мектеп әкімшілігі тарапынан түсіністік пен қолдаудың болмауы – 3 адам.

- Толқу, қорқыныш – 5 адам.

Сауалнамаға қатысқан 29 ата-ананың баласы қиындық көрмейді.

«Мұғалім сізге немесе балаға байқауға қатысу үшін қысым жасай ма?» деген сұраққа 8 адам «иә» деп жауап берсе, 262 адамнан «жоқ» деген нұсқаны таңдаған.

Жыл сайын желтоқсан айында музыка мектебі қабырғасында «Kostanay music start» және «Kostanay music games» республикалық байқаулары өткізіледі. Сауалнамаға сәйкес 143 ата-ана баласының бұл байқауға қатысуын жоспарлап отыр, 23 ата-ана құлықсыздық танытты, 104 адам жауап беруге қиналатынын білдірген.

Сондай-ақ ата-аналарға баланың байқауға қатысуы үшін не қажет деп санайтындарын көрсету мүмкіндігі берілді. Оған келесідей жауаптар алынды:

- Баланың тілегі (60 адам)

- Ынтамен көбірек айналысу (76 адам);

- Байқаулар санын көбейту (15 адам);

- Уәж  (11 адам);

- Айналысуға уақыт керек (10 адам);

- Жақсы музыкалық репертуар;

- Алдын ала ескерту;

- Жеке жұмыс, сабақты көбейту;

- Дайындық;

- Сахналық жаттығуларды көбейту;

- Қатысушыларды ынталандыру (жеңімпаздарды материалдық марапаттау);

- Облыстан тыс жерлерге шығу;

- Мемлекеттің қаржыландыруы есебінен қатысу;

- Педагогтардың қызығушылығы;

- Қаржылық мүмкіндік;

- Білім.

 

Қорытынды:

 

Осылайша балалардың 91%-ының түрлі деңгейдегі байқауларға қатысуға ниеті бар деген қорытынды жасауға болады. Олардың тілектерін сауалнамаға қатысқан ата-аналардың 94 %-ы (оның ішінде балалары әлі қатыспаған ата-аналар) қолдайды, кейбіреуі тіпті байқауларға қатысуды өз қаражатынан төлеуге дайын (86 %). Бірақ бүгінгі таңда сауалнамаға қатысқан балалардың тек 62 %-ы әртүрлі деңгейдегі музыкалық байқауларға қатысады. Сұрақтарға жауап берген ата-аналардың 50 %-ы балалары байқауға қатысуға дайын деп санайды, ата-аналардың 42 %-ы дайындықтың орташа деңгейін көреді және 7%-ы бала қатысуға дайын емес деп санайды. Сауалнамаға қатысқан ата-аналардың 65 %-ы баланың байқаулардағы жетістіктеріне қанағаттанады.

Сауалнама ата-аналардың мұғалімнің баланы байқауға қатысуға дайындау сапасына қанағаттанатынын (82 %) көрсетіп отыр. Баланың байқауларға қатысуға деген ынтасын қалыптастыру үшін әкімшілік пен педагог тарапынан қысым көрсетілмеу көрсеткіші – 97%. Бұл музыка мектебіндегі әрбір оқушыға тұлға ретінде қарау керек деген көзқарастың жоғары деңгейін көрсетеді.

 Сауалнамадан баланың байқауға қатысуы үшін қажетті келесідей шарттарды көруге болады: баланың қалауы, ынтамен көбірек айналысу, байқаулар санын көбейту, музыкалық мектепте сабақ уақытын ұйымдастыру, уәждеу және ынталандыру.

Жалпы білім беретін мектептегі оқу жүктемесінің көптігінен, өнер көрсету тәжірибесінің болмауына, нәтижесі төмен болып қала ма деп қорқуға байланысты оқушылар музыкалық байқауларға қатысуға дайындалуда қиындықтарға тап болады.

Байқау бағдарламасында оқушы өзін жайлы сезініп, шығарманы орындаудан ләззат алуы керек. Бағдарламаның қиындығын жасанды түрде көтерудің қажеті жоқ, өйткені бұл оқушының өзін еркін ұстауына кедергі келтіреді, психологиялық қысылуын тудырады, бұл сөзсіз өнер көрсетудің барлық жағына әсер етеді.

Бұл үдеріске ата-аналарды тарту да айтарлықтай маңызды. Сауалнамаға қатысқан ата-аналардың тек 53%-ы баланы байқауларға қатысуға дайындауға жан-жақты көмек көрсетеді.

Ұсыныс:

1. Әкімшілік, педагогтар оқушыларды музыкалық байқауларға белсенді тарту мақсатындағы жұмысты жалғастырсын.
2. Педагогтар сахналық дайындықтар санын көбейтсін.
3. Балалар музыка мектебінің әкімшілігі педагогтардың байқауларға қатысуға итермелеу үшін ата-анаға немесе балаға қысым көрсету тәсілдерін анықтасын.
4. Әкімшілік, педагогтар алдағы байқау туралы алдын ала хабарлауы қажет.
5. Психолог балалар музыка мектебі оқушыларында мазасыздық деңгейін төмендету бойынша ұсыныстар әзірлесін.

 

Психолог                      Ю.Б. Липская

---

Оқу жылының IV-ші тоқсаны басталды. Музыка мектебінде оқу жылын аяқтау – бұл оқушылар мен мұғалімдер үшін бақылау сабақтарымен, академиялық концерттермен және мектеп бітіру емтихандарымен байланысты қауырт та күрделі кезең. Сахнадағы дайындық, теориялық материалды тапсыру – мұның барлығы мұғалімдердің мұқият назарында. Түлектерді тыңдау жүріп жатыр.

Мектеп бітіруші сынып оқушыларының ата-аналар жиналысы мұғалімнің, оқушының және ата-ананың тығыз байланысының дәлелі болып табылады. Педагогтар ата-аналарға емтихан алдындағы бақылау нәтижелерін көрсетті, алдағы емтихандардың мерзімдерін белгіледі, емтихан кезіндегі балалардың психикалық және эмоционалдық күйзелістерін жеңу бойынша бірлескен міндеттерді анықтады.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

---

Гнесиндер атындағы Ресей музыка академиясында «Музыка барокко на баяне и аккордеоне» атты V халықаралық байқау өтті. Байқаудың төрағасы РФ халық әртісі, профессор Фридрих Робертович Липс болды.
Қытайдан, Ресейден және т.б. елдерден келген өнерпаздар қатысқан байқау жоғары деңгейде өтті. Қазақстан атынан қатысқан жалғыз қатысушы Қостанай қаласының № 1 музыка мектебінің оқушысы Кехтер Эдгард болды және шәкіртіміз байқаудың дипломанты атанды.

• 
• 
• 
•  

---

---

Көктемгі демалысты қалай өткізу керек

Шағын демалысты қалай өткізу керек, соның арасында келесі тоқсанға дейін оқушының күшін қалпына келтіру үшін не істеуге болады? Көктемгі демалыстағы қымбат уақытты қалай пайдалануға болады? Баланың ұйқысын қандыруға, демалуына, демалыста екенін сезінуге мүмкіндік беру керек және сонымен бірге мүлдем босаңсуға да болмайды, өйткені бір аптадан кейін мектепке қайта оралатынын естен шығармау керек.

1. Үйде балалардың мерекелік кешін өткізіңіз (оған оқу тоқсанының аяқталуы себеп бола алады);
2. Балаларға ештеңе істемеуге уақыт беріңіз;
3. Мүмкіндігінше таза ауада көбірек уақыт өткізіңіздер. Мүмкін болса, қаладан тыс жерге шығып келіңіздер;
4. Бала ауладағы құрдастарымен сөйлессін, ойнасын;
5. Балаңызбен бірге көптен бері ойлап жүрген, бірақ қолыңыз тимей жүрген нәрсені жасаңыз;
6. Мұражайға, кинотеатрға, қонаққа, Наурыз мерекесіне арналған мерекелік іс-шараға барыңыздар;
7. Қызықты рецепттерді табыңыз, балаңызға сізбен бірге түскі немесе кешкі ас ұйымдастыруға, дәмді десерт пісіруге мүмкіндік беріңіз;
8. Демалыс күндерінің де бей-берекет өтпегені маңызды (күн тәртібі, тамақтану, жүктеме сақталуы керек);
9. Аспапта ойнауды қолайлы уақытқа жылжыту керек (бірақ құмардан шыққанша ойнағаннан немесе қонаққа барып келгеннен кейін емес).

Ең қиыны – жұмыс істейтін ата-аналарға демалысты жоспарлау. Жоғарыда айтылғандардың кейбіреуін сіздер де қолдана аласыздар. Алайда балаға үйде біраз уақыт жалғыз отыруға тура келсе, бірге отырып кесте жасаңыздар. Ол әртүрлі болсын, ал сіз болмаған кезде жасалуы керек нәрселер қызықты болсын.

Концерттерге қатысу.

Ата-аналарға арналған жаднама

Музыкалық мектеп оқушыларының концерттерде өнер көрсетуі балалардың музыкалық өміріндегі ең жарқын оқиға болып табылатын музыкалық іс-әрекеттің бір түрі болып табылады. Жүйке жасушаларынның шыдамдылығын тексеретін кезекті сынақ, стресс және сан алуан эмоцияның жиынтығы бұл оқиғаның ұзақ уақыт есте сақталуына себепші болады. Концерттердегі, іс-шаралардағы мінез-құлық ережелерін тек музыка мектебінің оқушылары ғана емес, олардың ата-аналары да білуі

Балалардың концертте өнер көрсетуіне қатысқан кезде ата аналар нені білуі керек?

• Телефонның дыбысын алдын ала өшіріңіз;
• Залдың 1-ші қатарына отырмаңыз. Ол оқытушылар мен өнер көрсетушілерге арналған;
• Егер баланы телефонға түсіріп жатсаңыз, жарқылын өшіріңіз;
• Концертке көптеген балалар келеді. Балаларды жалғыз қалдырмаңыз. Мұғалімдердің концерттердегі жұмысы өте көп, өз міндеттерін орындаудың орнына мұғалімдер көбінесе бала тәрбиесімен айналысуға мәжбүр болады;
• Қатаң түрде белгіленген уақытқа келіңіз;
• Сыныпта тұрмаңыз, егер «дайындалып жатқан» сіздің балаңыз болмаса, бұл өте кедергі келтіреді;
• Балаларды концерттік киімге уақытында киіндіріңіз. Костюмдегі кейбір ақауларды уақытында байқау үшін бала «концерттік киіммен» дайындалуы керек;
• Балаларды дәлізде киіндірмеңіз. Ол үшін қашанда арнайы орындар бар, концертті басқарушылардан баланы қайда киіндіруге болатынын сұраңыз;
• Егер сіздің балаңыз өнер көрсетіп болған болса, бірден залдан кетудің қажеті жоқ. Басқа орындаушыларды құрметтеңіз;
• Залдан тыс жерлерде тыныштықты сақтаңыз;
• Өнер көрсету кезінде залдан шықпаңыз / залға кірмеңіз. Бұл тыңдаушыларға кедергі келтіреді және ең бастысы орындаушыны алаңдатады;
• Жүргізушінің соңғы сөзіне дейін залдан шықпаңыз;
• Іс-шара кезінде, концерт кезінде жаныңыздағы көршіңізбен сөйлеспеңіз және не болып жатқанын талқыламаңыз;
• Музыканттарға қол соғып қошемет көрсетіңіз және белсенді қолдап отырыңыз.

Құрметті ата-аналар, сыпайы және әдепті болыңыздар. Балаларыңызға дұрыс үлгі көрсетіңіздер!

Балалар шығармашылығындағы Наурыз

Музыка мектебінде 20 жылдан астам уақыт бойы жақсы дәстүр – көктем мерекесі Наурыз майрамын көркемсурет мектебімен бірге қарсы алу дәстүрі қалыптасқан. Аталған шара барысында екінші корпустың фойесінде жас суретшілердің қолынан шыққан жұмыстардың көрмесі ұйымдастырылады және өнер мектебінің оқушылары қатысатын концерт өткізіледі.  Биыл Наурыз мерекесі қарсаңында көрмеге жас суретшілердің 17 туындысы қойылды. Тақырыбы әртүрлі – оның ішінде қазақ эпосы кейіпкерлерінің бейнелері де, ертегі кейіпкерлерінің портреттік эскиздері де бар.

Шараның музыкалық бөлімінде концерт ұсынылды. Бағдарламаға қазақ халық аспаптары ансамблі, фольклор ұжымы, хор бөлімі ансамблі, оқушылардың жеке өнер көрсетулері енгізілді. Концертте қазақстандық композиторлардың шығармалары, классикалық музыка, халық әндері орындалды. Концертті қазақ аспаптары бөлімінің педагогтары Ж. К. Оразалина және М. А. Абдуллина  жүргізді.

Дәстүр бойынша концертті тыңдауға соқырлар қоғамынан мектеп достары келді.

Жас музыканттар мерекеге келген қонақтарға көптеген мерекелік көңіл күй сыйлады.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

View the embedded image gallery online at:
https://dmsh-kst-kz.edugov.kz/kz/ndestik.html#sigFreeId558f7a8356

Байқауларға стрессіз қалай қатысуға болады

Байқауда өнер көрсету – бұл белгілі бір білім мен дағдыларды игеруді қажет ететін күрделі іс-әрекеттің бірі. Өнер көрсетер алдында психологиялық тұрғыдан қалай дайындалу керек және тыңдаушыға қабілетіңді толық көрсету үшін не істеу керек, сахнада жетістікке жету үшін қандай амалдарды қолдануға болады?

Байқауда өнер көрсетуге дайындық кезінде келесілер сақталуы керек:

1. Физикалық тұрғыдан да, эмоциялық тұрғыдан да шаршауға жол бермеу керек;
2. Күн тәртібін ұстану қажет;
3. Өнер көрсету қарсаңында жақсы демалып, ұйқыны қандырып алу қажет, алдағы қойылымға дайындалу керек;
4. «Мен концертті асыға күтемін. Мен қолымнан келетінді көрсете аламын. Мен жетістікке жетемін» дегенді үнемі қайталап жүру керек;
5. Үйде орындалатын сабақтар концерттік қойылымға ұқсас болуы керек. Бұл «қиялдағы аудитория» әдісімен қамтамасыз етілуі тиіс.

Тікелей өнер көрсетер алдында келесілерді есте сақтаңыз:

1. Залды қарап шығыңыз, сахнада (немесе байқау өтетін жерде) аспапта жаттығу жасау мүмкіндігінің бар-жоғын бақылаңыз;
2. Сахнаға шығар (өнер көрсетер) алдында мағынасыз әңгімелер айтудан аулақ болу керек;
3. Ыңғайлы отырып, өз кезегіңізді күтуге болатын тыныш орын тауып алыңыз;
4. Сахнаға шығардан 10-15 минут бұрын тәтті, сұйықтау шай ішіңіз. Глюкоза стресс кезінде асқазанның құрысуға бейім бұлшық еттерін босаңсытады;
5. Шығарманы ойнауды бастамас бұрын, ішіңізден ойша әннің алғашқы шумағын айтып шығыңыз немесе шығарманың басын ойнап шығыңыз;
6. Сол жақ, содан кейін оң білегіңізді жылу пайда болғанша айналдыра ысқылаңыз, содан кейін екі қастың астына бір уақытта жартылай шеңберлі қозғалыспен массаж жасаңыз (жылу пайда болғанға дейін), осындай қимылды мұрынның екі жағына да жасаңыз, бұдан кейін сырғалықты уқалаңыз, содан кейін жылу пайда болғанға дейін құлақты толық ысқылаңыз;
7. Өнер көрсетпес бұрын (сахнаға шықпас бұрын) тыныс алу жаттығуларын жасаңыз: мұрын арқылы баяу, терең тыныс алыңыз, тыныс алуды сәл кідіртіп, демді ауыз арқылы ақырын шығарыңыз, демалыңыз және циклды қайталаңыз. Циклдар арасындағы үзілісті әр кез сайын ұзартып отыру керек.Сізге музыкалық жеңістер тілейміз!

 

• 
• 
• 
• 
•  

Посещение концертов.Памятка для родителей

Выступление учащихся музыкальной школы на концертах  один из видов музыкальной деятельности, представляющий собой наиболее яркое событие в музыкальной жизни детей.Очередное испытание нервных клеток на выдержку, стресс и ещё цельную палитру разнообразнейших эмоций, которые делают сие событие незабываемым. Правила поведения на концертах, мероприятиях важно знать не только обучающимся музыкальной школы, но и их родителям. 

Что необходимо знать родителям при посещении концертных выступлений детей?

• Заранее выключите звук на телефоне;
• Не занимайте 1 ряд в зале. Он для преподавателей и выступающих;
• Если вы снимаете ребенка на телефон, пожалуйста выключите вспышку;
• На концерт приходят много детей. Не оставляйте детей одних. У педагогов очень много работы на концертах, вместо выполнения своих обязанностей педагогам часто приходится заниматься воспитанием детей;
• Приходите строго к назначенному времени;
• Не стоит стоять в классе, если « разыгрывается» не ваш ребенок, это очень мешает;
• Вовремя переодевайте детей в концертную одежду. Разыгрывать ребенок должен «при параде» чтобы вовремя заметить какие-то неполадки с костюмом;
• Не переодевайте детей в коридоре. Для это всегда есть специально отведенные места, спросите у руководителей концерта где можно переодеть ребенка;
• Если ваш ребенок сыграл, не нужно сразу уходить из зала. Уважайте других исполнителей;
• Соблюдайте тишину вне зала;
• Во время выступления не выходите, / заходите в зал. Это мешает, слушателям и главное отвлекает исполнителя;
• Не покидайте зал, до финального слова ведущего;
• Не разговаривайте во время мероприятия, концерта с рядом сидящим соседом и не комментируйте происходящее;
• Активно и дружно поддерживайте музыкантов аплодисментами.

Уважаемые родители, будьте вежливыми и воспитанными. Подавайте правильный пример вашим детям!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Концерттерге қатысу. Ата-аналарға арналған жаднама

Музыкалық мектеп оқушыларының концерттерде өнер көрсетуі балалардың музыкалық өміріндегі ең жарқын оқиға болып табылатын музыкалық іс-әрекеттің бір түрі болып табылады. Жүйке жасушаларынның шыдамдылығын тексеретін кезекті сынақ, стресс және сан алуан эмоцияның жиынтығы бұл оқиғаның ұзақ уақыт есте сақталуына себепші болады. Концерттердегі, іс-шаралардағы мінез-құлық ережелерін тек музыка мектебінің оқушылары ғана емес, олардың ата-аналары да білуі керек. 

Балалардың концертте өнер көрсетуіне қатысқан кезде ата аналар нені білуі керек?

• Телефонның дыбысын алдын ала өшіріңіз;
• Залдың 1-ші қатарына отырмаңыз. Ол оқытушылар мен өнер көрсетушілерге арналған;
• Егер баланы телефонға түсіріп жатсаңыз, жарқылын өшіріңіз;
• Концертке көптеген балалар келеді. Балаларды жалғыз қалдырмаңыз. Мұғалімдердің концерттердегі жұмысы өте көп, өз міндеттерін орындаудың орнына мұғалімдер көбінесе бала тәрбиесімен айналысуға мәжбүр болады;
• Қатаң түрде белгіленген уақытқа келіңіз;
• Сыныпта тұрмаңыз, егер «дайындалып жатқан» сіздің балаңыз болмаса, бұл өте кедергі келтіреді;
• Балаларды концерттік киімге уақытында киіндіріңіз. Костюмдегі кейбір ақауларды уақытында байқау үшін бала «концерттік киіммен» дайындалуы керек;
• Балаларды дәлізде киіндірмеңіз. Ол үшін қашанда арнайы орындар бар, концертті басқарушылардан баланы қайда киіндіруге болатынын сұраңыз;
• Егер сіздің балаңыз өнер көрсетіп болған болса, бірден залдан кетудің қажеті жоқ. Басқа орындаушыларды құрметтеңіз;
• Залдан тыс жерлерде тыныштықты сақтаңыз;
• Өнер көрсету кезінде залдан шықпаңыз / залға кірмеңіз. Бұл тыңдаушыларға кедергі келтіреді және ең бастысы орындаушыны алаңдатады;
• Жүргізушінің соңғы сөзіне дейін залдан шықпаңыз;
• Іс-шара кезінде, концерт кезінде жаныңыздағы көршіңізбен сөйлеспеңіз және не болып жатқанын талқыламаңыз;
• Музыканттарға қол соғып қошемет көрсетіңіз және белсенді қолдап отырыңыз.
• Құрметті ата-аналар, сыпайы және әдепті болыңыздар. Балаларыңызға дұрыс үлгі көрсетіңіздер!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

• Мектептен кейін балаларға демалуға уақыт қажет.
• Төменгі сынып оқушылары үшін түнгі ұйқы 10-10,5 сағаттан кем болмауы керек, ұйықтауға сағат 22:00-ден кеш жатпауы және «түнде» сабақ оқымауы немесе музыкалық аспапта ойнамауы керек.
• Бала аспапта ойнауды үйренетін бөлме жарық, желдетілген болуы тиіс.

• Ой еңбектері мен физикалық жаттығуларды ауыстырып тұру шаршаудан көмектеседі.
• Балаға шамадан тыс жоғары талаптар қоюдың қажеті жоқ. Музыкамен айналысып жүріп жоғары жетістіктерге жете алмағаны үшін баланы жазғырмаңыз, өйткені одан бала одан әрі жасқаншақ, уайымшыл болып
• Аспапта ойнау уақытын белгілеңіз. Аспапта бір рет көп уақыт ойнағаннан гөрі аз-аздан, бірақ жиі ойнаған дұрыс.

• 
• 
•